Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2013

Πέντε εκατοστά προσοχή

Τέλειωσα τους Κονδυλοφόρους του George Gissing. Εξαιρετικό μυθιστόρημα, εν πολλοίς αυτοβιογραφικό, εκτυλίσσεται στο Λονδίνο το β΄ μισό του 19ου αι. Οι ήρωές του είναι συγγραφείς που προσπαθούν με πολλές δυσκολίες να βιοποριστούν από τη λογοτεχνία και τα δοκίμια. Αν και η γραφή είναι ρεαλιστική, έχει και ωραίες στιγμές λυρισμού όπως η περιγραφή της σκηνής της αυτοκτονίας ενός εκ των ηρώων. 

Προς το τέλος του βιβλίου, ένας από τους ήσσονες χαρακτήρες συλλαμβάνει μια έξυπνη ιδέα για ένα περιοδικό, τις "Ψιλοκουβέντες". Όπως λέει ο ίδιος ο ήρωας, το περιοδικό θα "απευθύνεται όχι απλώς στους ημιμαθείς, αλλά στους 'μορφωμένους κατά το ένα τέταρτο', δηλαδή στην πολυπληθέστατη νέα γενιά που παράγουν τα δημόσια σχολεία, στους νεαρούς και τις νεαρές που ξέρουν ίσα-ίσα να δαβάζουν αλλά είναι ανίκανοι να κρατήσουν την προσοχή τους συγκεντρωμένη όσο χρειάζεται για να διαβάσουν ένα έστω και μικρό κείμενο. Οι άνθρωποι του τύπου αυτού θέλουν κάτι που να τους απασχολεί στο τρένο, στο λεωφορείο, στο τραμ. Κατά κανόνα αγοράζουν μόνο την κυριακάτικη εφημερίδα. Δε θέλουν παρά τις πιο ελαφρές και πιο ασήμαντες ψιλοπληροφορίες - αποσπάσματα ιστοριών, ψιλοπεριγραφές, ψιχία σκανδάλων, ψιλοανέκδοτα, ψιχία στατιστικών, ψιχία ανοησίας. Όλα πρέπει να είναι πολύ σύντομα, το πολύ πέντε εκατοστά. Η προσοχή τους δεν μπορεί να κρατηθεί περισσότερο από πέντε εκατοστά."

Φυσικά το περιοδικό γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. 


Διαβαίνοντας στο Facebook, μου κάνουν πάντα εντύπωση οι φωτογραφίες που ανεβάζουν οι άνθρωποι στο προφίλ τους και είναι τραβηγμένες με την κάμερα του υπολογιστή. Έχουν μια βαθιά θλίψη αυτές οι φωτογραφίες, τις βρίσκω σχεδόν τραγικές. Τραβηγμένες συνήθως με το φως της οθόνης του υπολογιστή, κάπως θολές, σαν να εστιάζουν αλλού. Πίσω σκοτάδι. Σκέφτομαι αυτόματα ότι ο σύντροφος και τα παιδιά θα κοιμούνται στο διπλανό δωμάτιο. Σ'αυτό το δωμάτιο, με φώτα σβηστά ή χαμηλωμένα, ο "φίλος" του Facebook παίζει έναν ρόλο ζωής μπροστά στον υπολογιστή. Παίρνει πόζες πρωτότυπες, "καλλιτεχνικές", βιάζει χαμόγελα ή προσποιείται τον προβληματισμένο, επιλέγει την εικόνα που θέλει να φορέσει, απευθύνεται στο κοινό των λαικ. 
Κοιτάζω πάντα αυτές τις φωτογραφίες ψάχνοντας το βλέμμα του υποκειμένου, μα το βλέμμα όλο διαφεύγει. Στο τέλος μένει να νικά η βαθιά θλίψη, ίσως γιατί το μισοσκόταδο και το ξερό φως της οθόνης είναι πάντα εκεί. 



*****
Η ανάρτηση εικονογραφείται με τον Ανατέλλοντα Ήλιο και τον Μαύρο Ήλιο, μικρογραφίες από το Splendor Solis, εικονογραφημένη χειρόγραφη αλχημιστική πραγματεία του 1582.  





2 σχόλια:

  1. Απαπαα Ιφιμέδεια, βάζεις (υπέροχα) το μαχαίρι στο κόκκαλο ώρες-ώρες. Κι αυτό που μ' αρέσει πιο πολύ, είναι που δεν τρέχουν αίματα. Πετυχαίνεις (υπέροχα υπέροχα) μια πολύ λεπτή ισορροπία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Απορίας άξια η ισορροπία έτσι ανισόρροπη που είμαι. Φαίνεται ότι επειδή φιβάμαι τα αίματα, έμαθα να κάνω αναίμακτες επεμβάσεις. Σε φιλώ και σ'ευχαριστώ.

      Διαγραφή